3.2 การวางแผนพัฒนาชุมชน สังคม

เรื่องที่ 2 การวางแผนการพัฒนาชุมชนและสังคม

การพัฒนาชุมชน และสังคม

              การพัฒนาชุมชน และสังคม หมายถึง การทำกิจกรรมที่มีผลต่อคุณภาพชีวิตของทุกคนในชุมชนร่วมกัน ดังนั้นการพัฒนาชุมชนและสังคม จึงต้องใช้การมีส่วนร่วมของประชาชน ร่วมกันคิดเกี่ยวกับปัญหาต่างๆ เช่น ยาเสพติด สิ่งแวดล้อมที่ถูกทำลาย ปัญหาที่ไม่พึงประสงค์อื่นๆ ตัดสินใจร่วมกันในกิจกรรมที่เป็นปัญหาส่วนรวม เหตุที่ต้องให้ประชาชนมามีส่วนร่วม เนื่องจากประชาชนรู้ว่าความต้องการของเขาคืออะไร ปัญหาคืออะไร และจะแก้ปัญหานั้นอย่างไร ถ้าประชาชนช่วยกันแก้ปัญหา กิจกรรมทุกอย่างจะนำไปสู่ความต้องการที่แท้จริง

หลักการพัฒนากับการมีส่วนร่วมของประชาชน

1. การมีส่วนร่วมในการค้นหาปัญหาและสาเหตุของปัญหา

เป็นขั้นตอนที่สำคัญที่สุด เพราะถ้าประชาชนไม่สามารถเข้าใจปัญหาและหาสาเหตุของปัญหาด้วยตนเองได้ กิจกรรมต่าง ๆ ที่ตามมาก็จะไม่เกิดประโยชน์ เนื่องจากประชาชนขาดความรู้ ความเข้าใจและไม่สามารถมองเห็นความสำคัญของกิจกรรมนั้น สิ่งที่สำคัญที่สุด คือ ประชาชนที่อยู่กับปัญหาและรู้จักปัญหาของตนเองดีที่สุด แต่อาจมองปัญหาไม่ออกนั้น อาจจะขอความร่วมมือจากเพื่อนหรือข้าราชการที่รับผิดชอบในเรื่อง นั้น ๆ มาช่วยวิเคราะห์ปัญหาและหาสาเหตุของปัญหา

2. การมีส่วนร่วมในการวางแผนการดำเนินงาน

              ในการวางแผนการดำเนินงานหรือกิจกรรม เจ้าหน้าที่ของรัฐควรที่จะต้องเข้าใจประชาชนและเข้าไปมีส่วนร่วมในการวางแผน โดยคอยให้คำแนะนำ ปรึกษา หรือชี้แนะกระบวนการดำเนินงานให้กับประชาชนจนกว่าจะเสร็จสิ้นกระบวนการ

3. การมีส่วนร่วมในการลงทุนและปฏิบัติงาน

เจ้าหน้าที่รัฐควรจะช่วยสร้างแรงบันดาลใจและจิตสำนึกให้ประชาชน โดยให้รู้สึกถึงความเป็นเจ้าของ ให้เกิดสำนึกในการดูแลรักษาหวงแหนสิ่งนั้น ถ้าการลงทุนและการปฏิบัติงานทั้งหมดมาจากภายนอก ในกรณีที่เกิดความเสียหายประชาชนจะไม่รู้สำนึกหรือเดือดร้อนต่อความเสียหายที่เกิดขึ้น เพราะไม่เดือดร้อนเนื่องจากไม่ใช่ของตนเอง จึงไม่มีการบำรุงรักษา ไม่ต้องหวงแหน

นอกจากจะมีการเข้ามามีส่วนร่วมในการปฏิบัติงานด้วยตนเอง จะทำให้เกิดประสบการณ์ตรง โดยเรียนรู้จากการดำเนินกิจกรรมอย่างใกล้ชิดและสามารถดำเนินกิจกรรมชนิดนั้นด้วยตนเองต่อไปได้ นอกเหนือจากการพัฒนาตนเองในด้านบุคลิกภาพ อารมณ์ สังคม สติปัญญาแล้ว บุคคลควรมีค่านิยมที่เกื้อหนุนในการพัฒนาสังคมอีกด้วย ได้แก่ การมีระเบียบวินัย ความอดทน ขยันขันแข็ง มานะอดออม ไม่สุรุ่ยสุร่าย ซื่อสัตย์ การเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ ตรงต่อเวลา

4. การมีส่วนร่วมในการติดตามและประเมินผลงาน

ควรให้ประชาชนได้เข้ามามีส่วนร่วมในการติดตามและประเมินผลงาน เพื่อที่จะสามารถบอกได้ว่างานที่ทำไปนั้นได้รับผลดีเพียงใด ก่อให้เกิดประโยชน์หรือไม่ ดังนั้น ในการประเมินผลควรที่จะต้องมีทั้งประชาชนในชุมชนนั้น และบุคคลภายนอกชุมชนช่วยกันพิจารณาว่า กิจกรรมที่กระทำลงไปนั้นเกิดผลดีหรือไม่ดีอย่างไร ซึ่งจะทำให้ประชาชนเห็นคุณค่าของการทำกิจกรรมนั้นร่วมกัน

   

สรุป (สาระสำคัญ เรื่องการวางแผนการพัฒนาชุมชนและสังคม)

          มนุษย์ถูกจัดให้เป็นทรัพยากรที่มีคุณภาพที่สุดในสังคม และยังเป็นองค์ประกอบที่ถูกจัดให้เป็นหน่วยย่อยของสังคม สังคมจะเจริญหรือมีการพัฒนาไปได้หรือไม่ขึ้นอยู่กับคุณภาพของประชาชนที่เป็นองค์ประกอบในสังคมนั้น ๆ

          การที่สังคมจะพัฒนาได้อย่างมีคุณภาพจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องเริ่มต้นที่จะทำการพัฒนาหน่วยที่ย่อยที่สุดของสังคมก่อน ซึ่งได้แก่ การพัฒนาคน การพัฒนาในลำดับต่อมาเริ่มกันที่ครอบครัว และต่อยอดไปจนถึงชุมชน สังคม และประเทศ